Odmrożenia to poważne uszkodzenia tkanek powstające w wyniku długotrwałego działania niskich temperatur, które prowadzą do obkurczenia naczyń krwionośnych, zaburzenia mikrokrążenia i niedotlenienia, a w konsekwencji do martwicy tkanek. Proces ten zaczyna się od wychłodzenia skóry, które wstępnie powoduje drętwienie i ból, a kończy się na rozległych martwicach wymagających często interwencji chirurgicznej i amputacji. Medyczne znaczenie odmrożeń polega na ryzyku powikłań zakaźnych, trwałych uszkodzeń funkcji kończyn i znacznego obniżenia jakości życia. Społecznie problem dotyka osoby mieszkające w zimnych klimatach, pracowników zewnętrznych oraz bezdomnych, dlatego wiedza o zapobieganiu i leczeniu tych uszkodzeń jest nieodzowna. Sytuacje prowadzące do odmrożeń to przebywanie na mrozie bez odpowiedniej ochrony, wilgoć, wiatr oraz zanurzenia w lodowatej wodzie podczas wypadków. Leczenie rozpoczyna się od szybkiego przeniesienia poszkodowanego do ciepłego oraz suchego otoczenia, zdjęcia mokrej odzieży i rozpoczęcia stopniowego ogrzewania chorego miejsca wodą o temperaturze około 37-40°C. Należy unikać pocierania, które mechanicznie uszkadza tkanki oraz gwałtownego nagrzewania, które może wywołać silny ból i dalsze uszkodzenia. Następnie stosuje się opatrunki okluzyjne, unieruchomienie oraz zabezpieczenie przed dalszą ekspozycją na zimno. Najczęstszym błędem jest działanie agresywne lub zbyt późne oraz użycie środków nieodpowiednich, jak alkohol czy kremy bez nadzoru medycznego. Brak kompetentnego leczenia prowadzi do rozległych martwic, zakażeń, konieczności amputacji i długotrwałej rehabilitacji. Prawo nakłada obowiązek udzielania pierwszej pomocy i umożliwia dostęp do specjalistycznych metod leczenia w placówkach medycznych. Znaczenie szybkiego działania jest fundamentem ograniczania rozległości uszkodzeń. Ratownik i opiekun powinni zadbać o bezpieczeństwo własne i poszkodowanego, stosować odpowiednie środki ochrony osobistej i korzystać z pomocy służb medycznych. Do leczenia stosuje się specjalistyczne opatrunki, leki przeciwbólowe, przeciwzapalne i środki wspomagające regenerację tkanek. Porady praktyczne to zasada „zapobiegaj, ogrzewaj delikatnie, nie pocieraj i chroń” oraz uważne obserwowanie objawów rozwijającego się uszkodzenia. Każdy scenariusz zimowej ekspozycji, praca w niskich temperaturach czy nieplanowane zdarzenia mogą wymagać natychmiastowej interwencji. Różnice w leczeniu uwzględniają wiek, ogólny stan zdrowia i stopień odmrożenia. Najczęściej pojawiają się pytania o profilaktykę, metody leczenia oraz wsparcie rehabilitacyjne. Ten artykuł przekazuje kompletny i praktyczny przewodnik, przydatny dla każdego, kto chce skutecznie przeciwdziałać i radzić sobie z odmrożeniami.
