Twardzina (scleroderma) to przewlekła, autoimmunologiczna choroba tkanki łącznej charakteryzująca się nadmiernym odkładaniem kolagenu w skórze, naczyniach i narządach wewnętrznych. Początkowe objawy to chłodność palców (objaw Raynauda), bladość, a następnie twardnienie skóry rąk, twarzy, przedramion. Z czasem skóra staje się napięta, lśniąca, sztywna, ograniczając ruchy, a rysy twarzy mogą się zmieniać („maskowata twarz”). W cięższych formach zajęte są płuca, serce, nerki i przewód pokarmowy, co prowadzi do groźnych powikłań. Etiologia twardziny nie jest w pełni poznana, istotną rolę odgrywają czynniki genetyczne i środowiskowe. Diagnoza opiera się na obrazie klinicznym i badaniach laboratoryjnych (ANA, anty-Scl-70, badania kapilaroskopowe). Leczenie twardziny jest objawowe, mające na celu hamowanie procesów włóknienia (leki immunosupresyjne, unikanie zimna, rehabilitacja ręki). Rokowanie zależy od tempa postępu, stopnia zajęcia narządów i odpowiedzi na leczenie – wymaga współpracy reumatologa, dermatologa i innych specjalistów.
