Zatrucie środkami psychoaktywnymi to stan nagłego zatrucia organizmu wywołany przyjęciem substancji takich jak narkotyki, leki psychotropowe czy alkohol, które oddziałują na ośrodkowy układ nerwowy i mogą prowadzić do utraty świadomości, zaburzeń oddechu, agresji, halucynacji, śpiączki, a w skrajnych przypadkach do zatrzymania akcji serca. Rozpoznanie zatrucia opiera się na obserwacji nietypowego zachowania, zmian nastroju, omamów, zaburzeń równowagi, niewyraźnej mowy, a także objawów fizycznych takich jak zwężone lub rozszerzone źrenice, pocenie się, wymioty czy drgawki. Pierwsza pomoc wymaga przede wszystkim zapewnienia bezpieczeństwa zarówno poszkodowanemu, jak i otoczeniu, unikając konfrontacji agresywnych zachowań oraz zabezpieczając miejsce zdarzenia przed dalszym zagrożeniem. Należy natychmiast wezwać pogotowie ratunkowe oraz, jeśli to możliwe, spróbować uspokoić poszkodowanego, ułożyć go w pozycji bezpiecznej bocznej i monitorować funkcje życiowe takie jak oddech i tętno. W żadnym wypadku nie wolno podawać niczego do picia ani do jedzenia bez wskazań lekarza oraz nie należy próbować wymuszać wymiotów. W przypadku zatrzymania oddechu lub krążenia konieczne jest natychmiastowe rozpoczęcie resuscytacji. Leczenie w warunkach szpitalnych opiera się na detoksykacji, stosowaniu leków przeciwdziałających skutkom zatrucia oraz wsparciu funkcji życiowych. Skutki nieudzielenia pomocy mogą być tragiczne, obejmując ciężkie uszkodzenia mózgu, niewydolność oddechową i śmierć. Podstawy prawne przypisują obowiązek udzielania pomocy i sankcjonują zaniechanie jej, podkreślając jednocześnie potrzebę ochrony ratownika. Prewencja zatrucia psychoaktywnymi środkami polega na edukacji społecznej, kontroli dostępu do substancji oraz wsparciu osób uzależnionych. Praktyczne wskazówki to pamięć o ocenie stanu poszkodowanego, ograniczeniu ryzyka konfrontacji oraz szybkim wezwaniu profesjonalnej pomocy. Różnice w reakcjach oraz skutkach zatrucia obserwuje się w zależności od rodzaju środka, dawki oraz indywidualnej tolerancji organizmu. Świadomość zasad postępowania znacząco poprawia efektywność udzielanej pomocy życia i zdrowiu osób narażonych na to poważne zagrożenie.
