Wyrażenie woli dotyczącej pobrania narządów od zmarłego za życia to ważny aspekt prawa pacjenta oraz etycznego systemu transplantologii obowiązującego w Polsce. Osoby, które chcą zostać dawcami, mogą wyrazić swoją zgodę na pobranie narządów w formie pisemnej deklaracji, często składanej w obecności świadków lub notariusza, co uprawdopodobnia ich wolę. Możliwe jest również poinformowanie najbliższej rodziny o swojej decyzji, co jest istotne w procesie pośmiertnym. Jednocześnie prawo zakłada zasadę braku sprzeciwu, co oznacza, że jeśli osoba nie wyraziła za życia sprzeciwu wobec pobrania, jej narządy mogą zostać wykorzystane do transplantacji. Centralny Rejestr Sprzeciwów jest oficjalnym narzędziem, w którym można zgłosić brak zgody na pobranie narządów i tkanek, co jest respektowane przez lekarzy i system medyczny. Rejestr ten zapewnia jasność i możliwość szybkiego ustalenia woli zmarłego oraz zapobiega nieporozumieniom i kontrowersjom. W praktyce system opiera się na stałej współpracy lekarzy, rodzin oraz instytucji takich jak Poltransplant, które odpowiedzialne są za koordynację procesu transplantacji. Nadużycia mogą się zdarzać, gdy dochodzi do pobrań bez właściwej weryfikacji woli zmarłego lub podczas presji na rodzinę, co jest przeciwdziałane przez przepisy prawa i kontrolę społeczną. Najczęściej zadawane pytania dotyczą tego, jak formalnie wyrazić zgodę, czy zgoda może być cofnięta oraz jak często aktualizować dane w rejestrze. Praktyczne porady obejmują zapisanie decyzji w dokumentach osobistych, informowanie najbliższych o swoich planach oraz rejestrowanie sprzeciwu lub zgody w odpowiednich bazach danych. Świadomość i aktywne korzystanie z dostępnych narzędzi wpływa pozytywnie na rozwój transplantologii i ochronę praw pacjentów oraz ich rodzin.
