Zgoda pacjenta na leczenie jest fundamentalnym elementem prawa medycznego oraz etyki lekarskiej, gwarantującym poszanowanie autonomii pacjenta oraz jego prawa do świadomego podejmowania decyzji związanych z własnym zdrowiem. Zgoda jest wymagana przed każdym planowanym zabiegiem medycznym, operacją, terapią czy jakimkolwiek innym działaniem ingerującym w integralność i funkcjonowanie organizmu pacjenta. Prawo pacjenta do wyrażenia zgody regulowane jest w ustawie o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta oraz Kodeksie cywilnym, które nakładają na personel medyczny obowiązek szczegółowego poinformowania pacjenta o charakterze leczenia, jego celach, ryzyku, możliwych skutkach ubocznych oraz alternatywach w leczeniu. Zgoda powinna być wyrażona dobrowolnie, świadomie i jednoznacznie, a jej brak może stanowić naruszenie praw pacjenta i podstawę do odpowiedzialności cywilnej lub karnej. Dokumentowanie zgody odbywa się najczęściej w formie pisemnej, gdzie pacjent podpisuje formularz zgody po zapoznaniu się z odpowiednią informacją medyczną, choć w niektórych sytuacjach dopuszczalne jest wyrażenie zgody ustnej, szczególnie w nagłych przypadkach wymagających natychmiastowej interwencji. W praktyce dokumentacja zgody stanowi integralną część historii choroby i jest przechowywana w aktach pacjenta, co umożliwia jej weryfikację przez uprawnione organy. Nadużycia mogą wystąpić, gdy pacjent nie zostaje odpowiednio poinformowany lub wymuszane jest podjęcie decyzji bez pełnej świadomości konsekwencji, co podlega kontroli i sankcjom przez instytucje ochrony praw pacjenta. Praktyczne wskazówki obejmują aktywne zadawanie pytań lekarzom, domaganie się pełnych informacji oraz zachowanie kopii dokumentów zgody. Pacjent ma prawo do cofnięcia zgody w każdym momencie przed rozpoczęciem leczenia lub zabiegu, a personel medyczny ma obowiązek respektować taką decyzję i informować o jej skutkach. Najczęściej zadawane pytania dotyczą formy zgody, jej zakresu, konieczności zgody opiekuna w przypadku małoletnich oraz znaczenia zgody w sytuacjach nagłych. Zgoda pacjenta jest kluczowym instrumentem ochrony jego praw, zapewniając jednocześnie legalność i etyczność świadczeń medycznych.
